بنا به گزارش مرکز آمار ایران در مورد میزان اشتغال و نرخ بیکاری در سه ماهه اول سال جاری، نرخ بیکاری از ۹٫۷ درصد در زمستان سال ۱۳۹۹ به ۸٫۸ درصد در بهار ۱۴۰۰ کاهش پیدا کرده است و در یکسال منتهی به بهار امسال نزدیک به ۷۰۰ هزار نفر به تعداد شاغلین افزوده شده است. البته باید در نظر داشته باشیم این گزارش بر اساس تعریف مرکز آمار ایران از شاغل صورت گرفته است که شاید با واقعیت های جامعه و حتی با معیارهای استاندارد جهانی منطبق نباشد. مخصوصا که با همه گیری ویروس کرونا در دنیا همه کشورهای جهان با عواقب اقتصادی آن که کاهش درآمد ملی و افزایش نرخ بیکاری هست ، دست و پنجه گرم می کنند.
با این حال اگر گزارش مرکز آمار ایران در مورد کاهش نرخ بیکاری را بپذیریم با وجود این افزایش اشتغال ولی کماکان هنوز هم سطح اشتغال در کشور بسیار پایین است، طوری که از هر ۱۰ ایرانی با ارفاق تنها ۳ نفر شاغل هستند. این عدد در مقایسه با اقتصادهای پیشرفته و رو به جلو بسیار پایین است، این امر نشأت گرفته از نرخ مشارکت اقتصادی بسیار پایین در ایران است. همچنین نرخ بیکاری جوانان در بهار امسال بالغ بر ۲۲ درصد برآورد شده است.
نزدیک به یک چهارم جوانان بیکارند
بر اساس گزارشان رسمی نرخ بیکاری جوانان در بهار امسال در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال، نزدیک به ۲۲ درصد بوده است. به بیان دیگر می‌توان گفت تقریبا از هر ۴ جوان ایرانی در بازه سنی ذکر شده، یک نفر بیکار است. لازم به ذکر است که این نرخ بیکاری مشمول کسانی می شود که جویای شغل بوده و مایل به کار کردن هستند، به عنوان مثال دانشجویان و دانش آموزانی که مشغول به تحصیل هستند در محاسبات آورده نشده اند.
نرخ بیکاری در گروه سنی در ۱۸ تا ۳۵ سال ۱۴۰۰ نیز ۱۵٫۶ درصد به ثبت رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال پیش در بهار سال ۹۹ کاهش ۰٫۵ درصدی را نشان می دهد.
افزایش نرخ بیکاری در میان زنان
نرخ بیکاری در مردان در سه ماهه اول امسال حدود ۷٫۵ درصد ثبت شده است که در قیاس با نرخ مشابه سال قبل که ۹ درصد برآورد شده بود ۱٫۵ درصد کاهش پیدا کرده است. بر این اساس جمعیت بیکار مردان حدود یک میلیون ۶۲۲ هزار نفر برآورد می‌شود. نرخ بیکاری در زنان با رشد ۲ درصدی از ۱۳٫۷ درصد در بهار سال ۱۳۹۹ به ۱۵٫۶ درصد در بهار امسال رسیده است. در میان اقشار و گروه‌های مختلف سنی گروه زنان تنها گروهی است که نرخ بیکاری آن در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته افزایش را تجربه کرده است.
طبق سال های گذشته میزان بیکاری مناطق شهری در بهار ۱۴۰۰ از مناطق روستایی بیشتر بوده است. بیکاری در مناطق شهری در اولین فصل از سال جاری ۹٫۵ درصد به ثبت رسیده است. همین شاخص در مورد مناطق روستایی ۶٫۴ درصد بوده است. بر طبق این گزارش هر دو شاخص در بهار امسال نسبت به سالگذشته کاهش داشته است.
نیمی از شاغلین کشور در بخش خدمات
بخش خدمات بیشترین سهم از شاغلین کشور را در اختیار دارد . بر اساس گزارش مرکز آمار ایران نزدیک به ۴۹ درصد از شاغلین کشور در بخش خدمات مشغول به کار هستند که نسبت به بهار سال گذشته یک درصد کاهش داشته است. تعداد شاغلین بخش خدمات نزدیک به ۱۲ میلیون نفر برآورد شده است. در میان بخش های اصلی اقتصاد، بخش خدمات بیشترین اثر را بر اشتغال‌زایی دارد.
در بخش کشاورزی حدود ۴ میلیون و ۲۵۰ هزار نفر شاغل هستند. سهم این بخش از اشتغال کل نزدیک ۱۸ درصد است، این سهم در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹ کاهش یافته است.
بعد از بخش خدمات، بخش صنعت بیشترین تعداد شاغل را در کشور به خود اختصاص داده است. بنا بر گزارش در بهار ۱۴۰۰ بالغ بر ۷ میلیون و ۷۸۳ هزار در بخش صنعت مشغول به کار هستند که ۳۳ درصد تعداد شاغلین کل کشور می باشد که به نسب مشابه سال گذشته رشد ۱٫۵ درصدی را نشان می دهد. با این حساب علت افزایش سهم بخش صنعت را در کاهش نرخ شاغلین بخش کشاورزی و خدمات از شاغلین کل کشور می توان یافت. بر این اساس می‌توان گفت که بخش صنعت نسبت به سایر بخش ها در بازه زمانی بهار ۹۹ تا بهار ۱۴۰۰ پر رونق تر و اشتغال زا تر بوده است.
