التهاب در اوپک ۵۸ساله در آستانه نشست ۱۷۵ این سؤال را مطرح می‌کند؛ آیا اوپک به پایان خط رسیده؟ یا در نشست ۱۷۵ اعضا بر ادامه تأثیرگذاری اوپک با اصلاح اختلالات ایجادشده با تکروی عربستان تأکید کرده و در صدد احیای نقش این سازمان برخواهند آمد؟
۳ موضوع مهم “اصرار غیرمنطقی آمریکا بر ادامه تحریم نفتی ایران و همراهی برخی کشورها با این بی‌قانونی بین‌المللی”، “کاهش قیمت جهانی نفت با بی‌نظمی ایجادشده در عرضه” و “تکروی عربستان، عصبانی شدن برخی اعضا و تصمیم برای ترک اوپک” سه محور اصلی تأثیرگذار بر نشست پیش‌ِروی اوپک در پایان هفته جاری خواهد بود.
واشنگتن از خریداران نفت ایران خواسته بود که تا چهارم نوامبر ۲۰۱۸ (۱۳ آبان ۹۷) واردات نفت از ایران را به صفر برسانند و دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا بارها ایران را به صفر شدن صادرات نفت تهدید کرده بود.
جدای از اینکه اعضای اوپک باید نسبت به تحریم غیرقانونی یکی از اعضای اصلی که از بنیانگذاران این سازمان است، واکنش نشان داده و درصدد اتخاذ راهکارهایی برای توقف این تصمیم غیرقانونی آمریکا برمی‌آمدند؛ نفس وجود سازمانی چون اوپک، حمایت از صادرکنندگان نفت جهان است به‌گونه‌ای که در بازار جهانی نفت، تعادلی مستمر برقرار باشد و منافع تولیدکنندگان و صادرکنندگان این ماده خام پرارزش در سبد انرژی جهان، حفظ شود.
با وجود برخی از مخالفت‌های معدود از سوی اعضای اوپک نسبت به تحریم نفتی ایران، اما برخی اعضای اوپک به‌ویژه عربستان و امارات در همراهی با آمریکا، از پشت به اوپک خنجر زدند و در همراهی با سیاست‌های نفتی روسیه که بزرگترین تولیدکننده نفت غیراوپک محسوب می‌شود، در صدد جبران کاهش نفت صادراتی ایران در سایه تحریم‌های آمریکا برآمدند.
اگرچه حذف نفت ایران از بازار جهانی نفت، همان‌طور که مسئولان ارشد کشور ما بارها اعلام کرده‌اند، فقط یک رؤیای تعبیرنشده آمریکایی و سعودی بود، اما افزایش عرضه نفت در بازار که برای عربستان به‌قیمت تخلیه بخشی از ذخایر نفتی‌اش تمام شد، موجب شده تا قیمت نفت در بازار جهانی به‌دلیل عرضه بیش از تقاضا، افت کند.
حسین کاظم‌پور اردبیلی، نماینده ایران در اوپک در این خصوص گفت: “نیاز است تولید حداقل ۱٫۴ میلیون بشکه در روز کم شود تا جلوی عرضه بیش از حد نفت گرفته شود”. این مقام مسئول ایرانی همچنین هشدار داد که “اوپک تولید را کاهش ندهد قیمت نفت به ۴۰ دلار سقوط می‌کند”.
عرضه بیش از تقاضا در بازار جهانی نفت که در پی خوش‌خدمتی عربستان و برخی دیگر از اعضای اوپک برای آمریکا و داشتن امید واهی به حذف کامل نفت ایران از بازار جهانی و پوشش بازارهای صادراتی نفت ایران با افزایش عرضه، رخ داده؛ صدای تمامی تولیدکنندگان نفت را درآورده و به ایجاد التهاب در اوپک در آستانه نشست ۱۷۵ منجر شده است.
عربستان نیز با فراری رو‌به‌جلو به وجود مازاد عرضه در بازار اشاره کرده اما عنوان نکرده که خود متهم اصلی به‌هم‌ریختگی بازار نفت است. خالد الفالح وزیر انرژی عربستان با تأکید بر اینکه “بازار نفت هم‌اکنون با مازاد عرضه روبه‌روست”، گفت: “هنوز برای اظهارنظر درباره اینکه آیا اوپک و همپیمانانش کاهش تولید می‌دهند یا نه، زود است”.
بی‌نظمی و اختلال خودساخته عربستان و همپیمانانش به‌همراه سیاست‌های نفتی متناقض روسیه موجب شده تا امروز برخی اعضای اوپک به‌طور کلی از این سازمان ناامید شوند. قطر اعلام کرده که در سال آتی میلادی، اوپک را ترک خواهد کرد و این اعلام قطر، می‌تواند در صورت ادامه بی‌نظمی در اوپک با تکروی برخی اعضای آن، به‌صورت دومینووار موجب خروج برخی دیگر از اعضا به‌ویژه تولیدکنندگان کوچک‌تر عضو این سازمان شود.
بیژن زنگنه وزیر نفت ایران در اظهار نظری در آستانه نشست ۱۷۵ اوپک، بررسی دلایل خروج قطر از این سازمان را ضروری عنوان کرد.
همچنین حسین کاظم‌پور اردبیلی نماینده ایران در اوپک اذعان داشت: “قطر مانند برخی اعضا از یکه‌تازی و بدون تعهد بودن «کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق اوپک ــ غیراوپک ((JMMC » ناراحت است، زیرا آنها موظف بودند هر نوع تغییر در تولید را با اطلاع و اجماع اعضای اوپک و احتمالاً با هماهنگی میان اعضای غیراوپک اعمال کنند”.
کاظم‌پور اردبیلی همچنین تصریح کرد: “زمانی که اعضای کوچک‌تر و برخی کشورهای عرضه‌کننده با ظرفیت محدود، از یک سو با تقاضای کاهش تولید روبه‌رو شوند و از سوی دیگر، ظرفیتی برای افزایش آن در مواقع لزوم نداشته باشند، احتمال ریزش تقویت می‌شود”.
التهاب در اوپک ۵۸ساله در آستانه نشست ۱۷۵ این سازمان، کنار ادامه تکروی عربستان و بی‌تفاوت بودن برخی دیگر از اعضا نسبت به عدم‌اجرای وظایف بنیادین اوپک نسبت به تلاش برای ایجاد تعادل در بازار نفت و حمایت از اعضای خود که منجر به اعلام رسمی قطر برای خروج از این سازمان شده، این سؤال را مطرح می‌کند که؛ اوپک به پایان خط رسیده است؟ یا در نشست ۱۷۵ اعضا بر ادامه تأثیرگذاری اوپک با اصلاح اختلالات ایجادشده با تکروی عربستان، در صدد احیای نقش این سازمان برخواهند آمد؟
فردا و پس‌فردا (ششم و هفتم دسامبر ۲۰۱۸) یکصد و هفتاد و پنجمین نشست عادی اوپک در شهر وین کشور اتریش با حضور وزرای نفت و انرژی کشورهای عضو برگزار می‌شود. جزئیات برنامه این نشست را ایــــــنـــــجا بخوانید.
